*Γράφει και σκιτσάρει το Ανεξίτηλο

Giveaway, λοιπόν, με εκπτωτικό κωδικό μέσω τικ-τοκ, για 50% έκπτωση στα δίδακτρα του Πανεπιστημίου της Σορβόννης. Και σκέφτεσαι τώρα εσύ, ο φοιτητής που δεν κατάφερε να πάρει άδεια μέσα στην εξεταστική, που θα δουλέψει σεζόν για να συντηρήσει τον εαυτό του ακόμα μια χρονιά στην πόλη που σπουδάζει γιατί οριακά δεν πληρούσε τα αυστηρότατα κριτήρια για την παροχή σίτισης και στέγασης από το Πανεπιστήμιο, τι έχω κάνει λάθος; Πληρώνεις 2.000 ευρώ, χώρια τα έξοδα διαβίωσης για ένα μεταπτυχιακό του οποίου την υποτροφία δεν μπόρεσες να πάρεις γιατί, παρά τις πρακτικές στο εξωτερικό, τις πτυχιακές και τις συμμετοχές σε επιστημονικές δημοσιεύσεις και συνέδρια, κάποιος είχε καλύτερο βαθμό πτυχίου από σένα. Θα μπορούσες και εσύ κάλλιστα να έχεις ακολουθήσει όταν έπρεπε μια τρελιάρικη φυσιογνωμία των social media με μπούκλες και χρωματιστά κοκαλάκια, και σήμερα ίσως να ήσουν ο τυχερός που θα μπορούσε να κερδίσει μισή υποτροφία για τη Σορβόννη. 

Αρχικά, ποια Σορβόννη;

Το Πανεπιστήμιο των Παρισίων, γνωστότερο ώς La Sorbonne ή Université de Paris, ταυτισμένο με τις φοιτητικές κινητοποιήσεις του Μάη του ‘68 διαμελίστηκε και έπαψε να υπάρχει ως ενιαίο ίδρυμα από το 1970. Το διαδέχτηκαν 13 ανεξάρτητα ιδρύματα, το καθένα με δικές του ακαδημαϊκές και ερευνητικές συνεργασίες και προγράμματα σπουδών και αν και το 2010 δημιουργήθηκε η πανεπιστημιακή κοινότητα Sorbonne Universités, από το 2018 έχει διαλυθεί και πλέον το κάθε πανεπιστημιακό ίδρυμα διατηρεί τον δικό του διακριτικό τίτλο. 

Στην Ελλάδα βέβαια, αρκετά βολικά θα έλεγε κανείς, ο διακριτικός αυτός τίτλος παραλείπεται και η ονομασία «Σορβόννη» είναι γενικής χρήσης και για τα 13 ιδρύματα. Σορβόννη ακούμε και Σορβόννη δεν θα δούμε τελικά, όμως, αφού το πανεπιστήμιο με το οποίο το Γαλλικό Κολλέγιο της Ελλάδας συνεργάζεται και δίνει αυτή την εξαιρετική ευκαιρία για σπουδές με μισή υποτροφία κατά τύχη, είναι το Université Paris 13 Nord ή Sorbonne Paris North University, όπως μετονομάστηκε μόλις το 2020, το 13ο από τα πανεπιστημιακά ιδρύματα της πόλης των Παρισίων. 

Αυτό που επίσης αναφέρεται στην ιστοσελίδα του Γαλλικού Κολλεγίου της Ελλάδας ως Πανεπιστήμιο Sorbonne Paris Cité, δεν είναι ένα ενιαίο πανεπιστημιακό ίδρυμα αλλά μια πανεπιστημιακή κοινότητα που δημιουργήθηκε το 2019, και στην οποία συμμετέχουν επιλεκτικά πανεπιστημιακά και ερευνητικά ιδρύματα δημόσια και ιδιωτικά, με την συνεργασία του Γαλλικού Κολλεγίου της Ελλάδας να φαίνεται να περιορίζεται στο Sorbonne Paris North University το οποίο βάση της QS World University Rankings κατατάσσεται παγκοσμίως στην θέση 950 και Ευρωπαϊκά στην θέση 110. Πληροφοριακά για όσους θέλουν να παίξουν λίγο ένα παιχνίδι με νούμερα, η «γνωστή» Σορβόννη, το Université Pantheon-Sorbonne (Paris 1) βρίσκεται βάσει της ίδιας κατάταξης στην 283η και 48η θέση αντίστοιχα, το ταπεινό ΕΚΠΑ στις θέσεις 393 και 25 και το ΑΠΘ από το οποίο αποφοίτησε και η χαρούμενη φυσιογνωμία που διαφημίζει με τέτοιο ενθουσιασμό το giveawayυποτροφιών στις θέσεις 508 και 30. 

Ωραίο το τυράκι με το φανταχτερό όνομα και τις σπουδές στο εξωτερικό από την άνεση του πατρικού σου (που μεταξύ μας αναιρεί και ένα σημαντικό επιχείρημα του γιατί να επιλέξει κανείς όντως να σπουδάσει στο εξωτερικό) αλλά όπως φαίνεται και από τα απενεργοποιημένα σχόλια κάτω από το επίμαχο βίντεο μάλλον έγινε ήδη η σχετική παρατήρηση περί της ας πούμε προβοκατόρικης χρήσης το όρου «Σορβόννη».

Σίγουρα η συνεργασία της αποφοίτου του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης νομικού-κωμικού-content creator και influencer με τις παιχνιδιάρικες μπούκλες με το εν λόγω εκπαιδευτικό ίδρυμα δεν έχει γίνει με το αζημίωτο, και προφανώς κανείς δε θα σχολιάσει την προσπάθεια ενός ανθρώπου να βιοποριστεί. Κάνοντας, όμως, λίγο (μιας και μιλάμε και για πτυχία νομικής) τον δικηγόρο του διαβόλου, ακόμα και αν συμφωνεί κανείς με τον θεσμό των ιδιωτικών πανεπιστημιακών ιδρυμάτων, πόσο κερδοφόρα είναι μια επιχειρηματική πρόταση, η οποία θα σου ζητήσει να εξισώσεις την δυνατότητα εισαγωγής στο πανεπιστήμιο και απόκτησης του ίδιου πτυχίου (και επαγγελματικών δυνατοτήτων) με αυτό που εσύ για να αποκτήσεις χρειάστηκε να επενδύσεις χρόνο, χρήμα και ατελείωτες ώρες προετοιμασίας με ένα εισιτήριο συναυλίας; 

Συνεχίζοντας την… νομική μου καριέρα, αν και το γιατί η ίδρυση ιδιωτικών (γιατί ο όρος μη-κρατικά εγκαταλείφθηκε με συνοπτικές διαδικασίες όταν υπερψηφίστηκε το νομοσχέδιο) πανεπιστημίων ούτε ήταν ούτε θα είναι ποτέ ενισχυτική κίνηση για την ανώτατη εκπαίδευση έχει ξανασυζητηθεί ουκ ολίγες φορές, έστω ότι για λίγο το θετικό ή αρνητικό αντίκτυπο αυτού του νομοσχεδίου στην εκπαίδευση μπαίνει στον πάγο.

Ένα ιδιωτικό πανεπιστήμιο δεν παύει να είναι μια επιχείρηση, η οποία χρειάζεται να διαφημίσει το προϊόν της και φυσικά να αποδείξει ότι είναι καλύτερη επιλογή από τους ανταγωνιστές της. Για τα εν λόγω ιδρύματα λοιπόν, οι υποτροφίες ήταν είναι και θα είναι ένα εξαιρετικά χρήσιμες. Προσφέροντας μειωμένα δίδακτρα ή εξ ολοκλήρου απαλλαγή από αυτά σε άτομα τα οποία πληρούν κάποια συγκεκριμένα ακαδημαϊκά κυρίως κριτήρια, το εκάστοτε ίδρυμα απορροφά υποψηφίους οι οποίοι έχουν δυνατότητα να διαπρέψουν στον τομέα τους.

Τι μπορεί άλλωστε να αποτελέσει καλύτερη διαφήμιση για ένα εκπαιδευτικό ίδρυμα πέρα από τις εξαιρετικές ακαδημαϊκές επιδόσεις των αποφοίτων του και την εγγυημένα κερδοφόρα και επιτυχημένη επαγγελματική τους εξέλιξη; Είναι λοιπόν το ποιος μπορεί να διεκδικήσει μια υποτροφία κάτι το οποίο θα πρέπει να αφήνεται στην τύχη; Είναι διαφήμιση ή δυσφήμιση τελικά για ένα ανώτατο εκπαιδευτικό ίδρυμα να προσφέρει την δυνατότητα απόκτησης μιας υποτροφίας όχι μόνο βάση αξιοκρατικών κριτηρίων, ακαδημαϊκών ή μη αλλά μέσω ενός εκπτωτικού κωδικού που διαφημίζεται με τρόπο που μοιάζει με παλιές διαφημίσεις telemarketing;

Δεν μπορεί κανείς να αρνηθεί ότι τα social media και το διαδίκτυο έχουν μπει για τα καλά στη ζωή μας και πλέον κανείς μπορεί οριακά να ζήσει όλη του την καθημερινότητα πίσω από μια οθόνη. Δεν είναι να απορεί συνεπώς κανείς που τα μέσα αυτά χρησιμοποιούνται και ως μέσο διαφήμισης προϊόντων και υπηρεσιών με ή χωρίς την συμβολή διαφόρων «λαοφιλών» προωθητών. Γιατί να μην μπορεί να προωθήσει λοιπόν με τον ίδιο τρόπο ένα ιδιωτικό κολλέγιο το εκπαιδευτικό του πρόγραμμα;

Η απάντηση, είναι ότι το πρόβλημα δεν βρίσκεται στον τρόπο προώθησης, αλλά στο αντικείμενο το οποίο δεν είναι ούτε το ίδιο το εκπαιδευτικό ίδρυμα ούτε φυσικά η έκπτωση στα δίδακτρα. Ισχύει βέβαια, έκπτωση προωθείται. Έκπτωση στην έννοια της ανώτατης παιδείας και του πανεπιστημίου τόσο σαν θεσμό όσο και σαν ιδέα. Η ιδιωτική προσέγγιση στον θεσμό του πανεπιστημίου, δεν είναι απλώς η νέα, μοντέρνα, καθαρή και εύκολη απάντηση στην συνεχώς υποβαθμιζόμενη (γιατί άραγε) δημόσια παιδεία. 

Είναι η προώθηση ενός πανεπιστημίου για λίγους και εκλεκτούς και μια ψεύτικη υπόσχεση για άμεση και γρήγορη επιχειρηματική ανέλιξη, με απορρόφηση φυσικά από πολύ συγκεκριμένους «συνεργάτες».

Είναι η υποβάθμιση της ερευνητικής δραστηριότητας σε μια πλήρως κατευθυνόμενη και ελεγχόμενη από οικονομικά συμφέροντα γραμμή παραγωγής καινοτομίας και η κανονικοποίηση των αποστειρωμένων πανεπιστημιακών χώρων. Χώρων όπου που η ελεύθερη διακίνηση ιδεών και η τριβή με κοινωνικά εκτός από ακαδημαϊκά ζητήματα θα αποτελεί «λεκέ» για την (ίσως και στα χρώματα του ουράνιου τόξου) πεντακάθαρη εικόνα ενός ιδρύματος παραγωγής αριστούχων εργαζομένων.

Ίσως τελικά η πολυαναμενόμενη ενίσχυση της ανώτατης εκπαίδευσης στην οποία αποσκοπούσε το αποδεδειγμένα αντισυνταγματικό -αλλά ποιος νοιάζεται πλέον-  νομοσχέδιο να μην ήταν τελικά τόσο εκτός πραγματικότητας. Ήρθε, συνοδευόμενη απλώς από μια γενναία έκπτωση, αποτέλεσμα κάποιου σχετικού κωδικού ο οποίος μάλλον ούτως η άλλως προορίζονταν εξαρχής για το κοινό ενός πολύ συγκεκριμένου ντολμαδολάτρη influencer.